Na een overlijden van iemand die je dierbaar is, spelen zich verschillende processen gelijktijdig af. Je verstand verzet zich tegen de harde realiteit (‘dit kan niet waar zijn!’) en je emoties lijken je te overspoelen als een tsunami. Je lichaam doet alles om overeind te blijven na het verlies, terwijl je het gevoel hebt compleet onderuit gehaald te worden.
In een rouwproces worden vele processen in gang gezet; emotioneel (verdriet, boosheid, angst en vele andere emoties), mentaal (je gedachten staan geen seconde stil en je lijkt aan niets anders meer te kunnen denken) en fysiek lijk je in een soort roes te zijn gekomen en alleen op adrenaline nog door te kunnen gaan.
Na een verlies zie je dat er vaak aan eƩn aspect aandacht wordt gegeven. De rationele benadering probeert je op een feitelijke manier naar het verlies te laten kijken. Als je focust op de feiten en niet op het gevoel, sluit je de ergste pijn buiten. Dit helpt om de harde werkelijkheid en de shock van het eerste moment niet in een keer binnen te laten komen. Mensen die deze benadering inzetten, reageren met actie; ze nemen taken op zich om bijvoorbeeld de uitvaart te regelen of richten zich op praktische taken zoals het doen van de administratie, klussen in huis oppakken e.d.
De emotionele benadering richt zich minder op de feiten en juist meer op de gevoelens die het verlies oproept. Kenmerkend hierbij is dat mensen uiting geven aan de emoties die het verlies oproept. Zij verstoppen ze niet door afleiding te zoeken in activiteiten maar richten zich op hun gevoelswereld en staan stil bij de emoties die ze ervaren. Zij willen veel praten over de overleden persoon en hun gevoelens hierover delen.
In de praktijk zie je vaak dat iemand die een bepaalde benadering gebruikt, deze vervolgens blijft vasthouden. Iemand die rationeel is ingesteld zal zich actief en taakgericht opstellen en zich minder richten op het praten over zijn gevoel. En andersom zal iemand die emotioneel is ingesteld, zich juist wel richten op het praten over het verlies en minder op het bezig zijn met zaken daarbuiten.
Hoofd of hart?
De grote vraag is welk van deze twee benaderingen het beste werkt in een rouwproces. De adviezen die vaak worden gegeven na een verlies, zijn vaak rationeel van aard: wees sterk en pak de draad van het leven weer op. Door bezig te zijn voel je het verdriet minder is de gedachtengang achter deze adviezen.
Het klopt dat bezig zijn je afleidt van de gevoelens van gemis en verdriet. Maar door alleen rationeel bezig te zijn, neemt de intensiteit van de emoties niet af. Emoties waar je geen aandacht aan geeft, kunnen niet helen.
Alleen bezig zijn met de emotionele kant van het verlies, kan een obstakel zijn om je weer op het leven te richten waar je dierbare geen deel meer van uitmaakt.
De beste weg om te volgen in een rouwproces is nog steeds de middenweg. Zowel aandacht geven aan de rationele benadering als de emotionele benadering. Kiezen voor een van beide, geeft een eenzijdige richting in het omgaan met verlies. Rouwen is niet alleen een zaak van het hoofd, maar ook van het hart. Beide componenten hebben aandacht nodig om te kunnen helen.
Wat werkt voor jou?
Als je bij jezelf herkent dat een van beide benaderingen bij jou dominant is, kan het helpend zijn om ook meer aandacht te geven aan de andere benadering. Dan ontstaat er een completer beeld met aandacht voor beide kanten van het verliesproces. Als beide aan bod komen, kunnen ook beide aspecten van het rouwproces, heling gaan ervaren.
Om mee aan de slag te gaan:
Wat herken je bij jezelf als meest voorkomende manier van omgaan met het verlies?
Wat heb jij nodig om meer aandacht te besteden aan de andere benadering?
Wat zou dit je kunnen brengen?
Laat het weten in een reply op dit blogbericht.