In mijn praktijk kom ik het regelmatig tegen; mensen die vastlopen in hun rouwproces. Zelfs jaren na het verlies van een dierbare, is de pijn nog net zo scherp voelbaar als vlak na het overlijden. Het gemis neemt alle energie om weer deel te nemen aan het leven weg. Vluchten lijkt de enige oplossing om met het ondraaglijke verdriet om te gaan. Maar hoe effectief is dit?
Ons brein is erop gericht om zo ver mogelijk bij pijn en gevaar vandaan te blijven. Het is een natuurlijk beschermingsmechanisme om te overleven. Ook na een ingrijpend verlies treedt dit mechanisme in werking. Omdat de hevigheid van het verdriet na een overlijden te groot is om in volle omvang te dragen, schakelt het brein over op de overlevingsstand. Het zorgt ervoor dat je staande blijft nadat alles om je heen is weggevallen. Het is een vorm van vluchten voor de harde werkelijkheid omdat het te heftig is om in eƩn keer binnen te laten komen.
Vluchtgedrag komt in verschillende vormen voor: het kan zich uiten in heel actief bezig gaan. Voorbeelden hiervan zijn onder meer: vluchten in werk, het aangaan van een nieuwe relatie, intensief sporten of het verdriet ‘weg-eten’ als troostmiddel. Het zijn activiteiten die erop gericht zijn om maar niet te hoeven voelen, niet onder ogen te zien wat te heftig is om te dragen.
Het tegenovergestelde komt ook voor: in plaats van actief bezig gaan kan vluchtgedrag zich ook uiten in de vorm van inactiviteit. Je kunt je zo ellendig voelen dat je je bed niet meer uit wilt komen om deel te nemen aan het dagelijkse leven. Ook het terugtrekken uit sociale relaties kan hierbij voorkomen. Het zorgt ervoor dat je niet voortdurend over het gemis hoeft te praten of met onbegrip uit je omgeving wordt geconfronteerd.
Beide vormen hebben als doel om afleiding te zoeken voor de werkelijke pijn, niet onder ogen hoeven zien wat te heftig is om te dragen. Dit kan een helpend mechanisme zijn als het verdriet, zeker in de beginfase, nog te overweldigend is. Het biedt dan juist bescherming tegen een teveel aan verdriet in eƩn keer.
Dit helpende mechanisme verandert echter in een ongezond mechanisme als het een blijvend patroon wordt. Voor de korte termijn kan het een prima oplossing zijn om emotionele kracht te herwinnen. Als het een patroon wordt dat voor de lange duur wordt ingezet, is echter het schadelijk.
Door de realiteit niet onder ogen te zien, krijgt de innerlijke wond geen kans om te helen. Door stil te staan bij de pijn, krijgt het de kans om te helen. Vluchten is niet helpend als het gaat om heling van innerlijke pijn. Aandacht geven aan het verdriet stelt je in staat om het te laten helen.
Wil je 3 praktische oplossingen ontdekken om op een constructievere manier met gevoelens van verdriet en gemis om te gaan? Stuur dan een mail naar info@innerlijksterk.nl. Je ontvangt deze dan automatisch in je mailbox.