Praten over verlies en de gevoelens die daarmee gepaard gaan, is iets dat de meeste mensen niet makkelijk afgaat. Dit geldt ook op de werkvloer. Als leidinggevende kun je dit ook ervaren in het contact met een rouwende werknemer. Wat kun je wel zeggen tegen iemand die rouwt en wat kun je beter vermijden? Dit zoeken naar wat wel of niet helpend is, veroorzaakt een zeker ongemak. In dit artikel vind je praktische tips om met dit ongemak om te gaan zodat het contact voorspoediger verloopt.
Wat het omgaan met rouw zo moeilijk maakt is de onmacht die het met zich meebrengt. Het verlies is er. En er is niks wat je kunt doen om dat ongedaan te maken. Je kunt de klok niet terugdraaien of de situatie veranderen. Verlies van een dierbare stelt ons voor een voldongen feit. Die machteloosheid kan het gevoel met zich meebrengen dat je de ander in zijn nood niks te bieden hebt. Je zou graag iets willen doen om de ander te helpen maar je kunt niks doen om verandering in die harde realiteit te brengen.
En dat is precies de spijker op zijn kop! Door je ervan bewust te zijn dat het niet jouw taak is om het verdriet van de ander op te lossen, neem je al veel van het ongemak voor jezelf weg. We willen vaak handelend optreden en in de actiestand gaan om een probleem op te lossen. Maar het verlies van een dierbare is gekoppeld aan handelingsverlegenheid; we willen graag wat doen om een andere uitkomst te bewerkstelligen maar het realiseren ervan ligt buiten ons vermogen. Het leed voor de ander kunnen we niet ongedaan maken. Wanneer je je hiervan bewust bent, voorkom je dat je een rol inneemt die niet de jouwe is of taken op je neemt die niet tot jouw verantwoordelijkheid behoren.
Dit besef biedt ruimte om je te richten op wat je wèl kunt doen om een nabestaande te helpen. Het tonen van je betrokkenheid heeft hierin een belangrijke plek. In een rouwproces wordt het wegblijven van mensen vanwege het sociale ongemak als uiterst pijnlijk ervaren. Door wel contact te houden met de medewerker geef je iets kostbaars. Door je betrokkenheid te tonen, geef je een stukje menselijk contact wat juist in een rouwproces zo wordt gemist. Want rouw kan eenzaam maken. Weten dat er iemand is die ondanks het ongemak door de gevoelde machteloosheid naast je wil staan, vermindert het gevoel bij een rouwende dat hij of zij er alleen voor staat.
Door je betrokkenheid te tonen op de manier die past bij jouw persoonlijkheid en jouw mogelijkheden, blijf je binnen de grenzen van je eigen kunnen. Ken je eigen grenzen en maak die kenbaar. Vanuit een juist verwachtingsmanagement naar de ander toe, kun jij blijven handelen binnen de grenzen van wat haalbaar is voor jou. Dat maakt je rol al een stuk makkelijker. Vanuit die rol als ‘beschikbare’ in plaats van als ‘oplosser’ kun je ook je eigen gevoel benoemen: ‘Ik voel me machteloos maar wil er voor je zijn. Wil je me laten weten waar je behoefte aan hebt, dan kan ik kijken hoe ik daarop kan inspelen’. Eerlijk zijn naar jezelf en naar de ander maakt het makkelijker om iemand bij te staan na een verlies.
Door de focus los te laten van het oplossen van een ‘verliesprobleem’ en je probleem oplossende vermogen in de bureaulade te laten, creëer je meer ruimte om daadwerkelijk effectief te handelen. Rouw is geen probleem dat gefikst moet worden. Het is een last die samen gedragen kan worden, passend binnen ieders mogelijkheden. Vanuit een houding van wederzijdse eerlijkheid is open communicatie mogelijk. En daar is het belang van zowel de werknemer als de werkgever het meest mee gediend.